ÇUKUROVA KOŞULLARINDA FARKLI EKİM SIKLIKLARI VE DEĞİŞİK HASAT ZAMANLARININ PEMBE KONİ ÇİÇEĞİ (Echinacea purpurea (L.) Moench)’NİN VERİM VE KALİTESİ ÜZERİNE ETKİLERİ*

The Effect of Different Sowing Density and Harvest Times on Yield and Quality of Purple Coneflower (Echinacea purpurea (L.) Moench) in Cukurova Ecological Conditions

ÖZET
Bu araştırma, 2010 yılında, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü Deneme Alanında, farklı ekim sıklıkları (30x90 cm, 45x90 cm, 60x90 cm) ve değişik hasat zamanlarının (3 Eylül ve 14 Ekim) Echinacea purpurea (L.) Moench’in verim ve uçucu yağ oranına etkilerini saptamak amacıyla, Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür.
Çalışmamızda, en yüksek taze herba verimi (2639.99 kg/da), kuru herba verimi (653.76 kg/da), taze çiçek verimi (938.51 kg/da), kuru çiçek verimi (234.32 kg/da), taze kök verimi (364.19 kg/da), kuru kök verimi (150.62 kg/da), taze yaprak verimi (1292.59 kg/da) ve kuru yaprak verimi değerleri (283.07 kg/da) dekardaki bitki sayısının en fazla olduğu 30x90 cm’lik ekim sıklığı ve bitkilerin daha uzun sürede tarlada kalma olanağına sahip olduğu bu sürede, büyüme ve gelişmenin devam ettiği 2. hasatta (14 Ekim) elde edilmiştir. En yüksek uçucu yağ oranları kuru kökte % 0.06, kuru çiçekte % 0.17 ve kuru yaprakta % 0.06 olarak tespit edilmiştir.
Çukurova koşullarında bitkiler şaşırtmanın yapıldığı ilk yıl çiçeklenmiştir. Genellikle 2. yıl çiçeklendiği belirtilen Echinacea purpurea (L.) Moench’in ilk yıl çiçeklenmesi alternatif tıpta kullanılan herbanın verimi göz önünde tutulduğunda, yüksek verimlerin elde edilmesine olanak sağlaması açısından Çukurova Koşullarındaki üretimini ticari önemi yönünden ön plana çıkarmıştır. Ayrıca, 2 aydan daha fazla çiçeklenme peryoduna sahip olan Echinacea purpurea (L.) Moench’in uzun süre solmadan yüksek sıcaklıklara dayanabilen çiçekleri peyzajda yaz aylarında kesme çiçek olarak kullanımı yönüyle de önemli bir potansiyel oluşturmaktadır.
Anahtar Kelime: Echinacea, pembe koni çiçeği, uçucu yağ

ABSTRACT     
This research was conducted at the experimental area of Field Crops Department, Agricultural Faculty of Cukurova University in 2010, to determine the effects of different plant densities (30x90 cm, 45x90 cm, 60x90 cm) and harvest times (3 September and 14th October ) on yield and essential oil content of purple __________________________
Yüksek Lisans Tezi-MSc. Thesis
coneflower Echinacea purpurea (L.) Moench). Field trial was arranged in split plot design with three replications, plant density as main plots and harvest times as sub-plots.
In terms of yield parameters, the highest herbage (2639.99 kg/da),the highest dry herbage (653.76 kg/da), the highest fresh flower (938.51 kg/da), the highest dry flower (234.32 kg/da) the highest fresh root (364.19 kg/da), the highest dry root (150.62 kg/da), highest fresh leaf (1292.59 kg/da) and highest  dry leaf (283.07 kg/da) yields were obtained from plant density of 30x90 cm and harvest time of 14th October. The highest essential oil content for dry root, flower and leaf were 0.06 %, 0.17 % and 0.06 % respectively.
In general E. purpurea is known to bloom in the second year. The plants in the study, bloomed in the first year after transplantation. Considering the obtaining the high herbs yield in the first year, Çukurova region has a great potential for commercial production of purple coneflower, which its herb is used in alternative medicine. Also, flowering periods is longer the two months, it can withstand high summer temperature of Çukurova region. This implies use of its flowers, in long space and as cut flowers during the summer months.
Key Words: Echinacea, coneflower, essential oil.